signalenkaart huiselijk geweld
Hulpmiddel om signalen te registreren en op te slaan per casus
signalen huiselijk geweld bij baby's
Signalen huiselijk geweld bij baby's
- slechte lichamelijke gezondheid
- slecht slapen
- excessief huilen of schreeuwen
- angst om alleen te zijn
- schrikachtigheid
- gebrekkige emotionele ontwikkeling als gevolg van verstoorde hechting
signalen huiselijk geweld bij peuters
Signalen bij peuters
- somatische klachten zoals hoofdpijn, buikpijn, slapeloosheid
- vertraagde ontwikkeling van zindelijkheid en taalbeheersing
- stotteren
- weinig zelfvertrouwen
- angstig vastklamp gedrag of passief gedrag
- sociale problemen zoals bijten en slaan
signalen huiselijk geweld bij kleuters
Signalen bij kleuters
- somatische klachten zoals hoofdpijn, buikpijn en slapeloosheid
- vertraagde ontwikkeling van zindelijkheid en taalbeheersing
- stotteren
- angst en fysiek vastklampen aan moeder, zich terugtrekken of passief gedrag
- sociale problemen door agressief gedrag tegenover leeftijdsgenoten, gezinsleden, dieren of dingen
- zichzelf beschuldigen
signalen huiselijk geweld bij schoolgaande kinderen
Signalen bij schoolgaande kinderen
Externaliserende reacties
- agressie tegen leeftijdsgenoten of gezinsleden
- wreedheid t.o.v. dieren
- vernielzucht
- weinig inschikkelijk zijn of zich verzetten tegen autoriteiten
- gedragsproblemen
Internaliserende reacties
- angst en zich terugtrekken
- zichzelf beschuldigen
- negatief zelfbeeld
- verdriet
- verlegenheid
- depressie
- gebrek aan vertrouwen in ouders of volwassenen in het algemeen
Omgangsproblemen
- sociale isolement door schaamte voor de thuissituatie
- ontbreken van of tekort aan sociale vaardigheden
- gebrek aan inlevingsvermogen of juist overgevoeligheid
- gering probleemoplossend vermogen
Schoolproblemen
- moeilijkheden met schoolwerk of juist overcompenseren
- moeite met concentreren
- weglopen van school
Somatische klachten
- hoofdpijn
- buikpijn
- slapeloosheid
Meer informatie en advies hierover bij Veilig Thuis
Tel: 0800 2000
signalen partnermishandeling
Signalen bij partnermishandeling
De volgende signalen kunnen wijzen op geweld in een partnerrelatie:
- Lichamelijk letsel: het slachtoffer heeft regelmatig blauwe plekken, bijtwonden, kneuzingen, breuken, verliest tanden etc.Het slachtoffer heeft psychische klachten die zich uiten in de vorm van depressies, trillen, hoofd- of maagpijn, vermoeidheid, angst etc.
- Het slachtoffer neemt binnen de relatie een onderdanige houding aan, is onzeker, schrikachtig, gaat altijd vergezeld van de partner, zegt dingen als ‘ik mag niet van mijn partner…’, kan niet over zijn/haar eigen geld beschikken etc.
- De kinderen kunnen last hebben van leer- en concentratieproblemen op school, vertonen agressief gedrag, hebben lichamelijke klachten, maken tekeningen over geweld/ruzies thuis etc.
- De pleger oefent sterke controle uit over zijn/haar partner en/of kleineert haar/hem in het bijzijn van anderen.
Bovenstaande signalen kúnnen duiden op geweld, maar dat hoeft niet altijd. Er is maar één manier om daarachter te komen en dat is door ernaar te vragen.
zie: www.vooreenveiligthuisl.nl
signalen ouderenmishandeling
Er zijn meerdere signalen die kunnen wijzen op ouderenmishandeling, maar niet elk signaal betekent dat er ouderenmishandeling plaats vindt. Er kan ook iets anders aan de hand zijn.
De volgende signalen kunnen duiden op mishandeling:
- De oudere zelf of een verzorger geeft onsamenhangende en tegenstrijdige verklaringen voor lichamelijke verwondingen
- De verzorger toont zich onverschillig voor het wel en wee van de oudere
- De verzorger vertoont verschijnselen van overbelasting
- Er wordt gescholden en geschreeuwd in aanwezigheid van arts of hulpverlener
- De oudere maakt een depressieve, angstige indruk
- De oudere ziet er onverzorgd uit en de huishouding is verwaarloosd
- Er verdwijnen spullen en geld van de oudere
- De oudere krijgt geen gelegenheid om alleen met de hulpverlener te praten
- De betrokkenen proberen de hulpverlener buiten de deur te houden
- Er is een toenemend aantal schuldeisers
- De koelkast is (altijd) leeg
Bij vermoedens van ouderenmishandeling kun je advies vragen of melden bij Veilig Thuis. Zie ook Ouderen Veilig Thuis
Eergerelateerd geweld
zie ook samen veilig/veilig thuis eergerelateerd geweld
In contacten over eergerelateerd geweld zijn een aantal aandachtspunten waar je op bedacht moet zijn.
- Wees zorgvuldig met gegevens/transparantie: Binnen culturen waar familie eer een rol speelt kan het vrijgeven van informatie risicoverhogend zijn en directe consequenties hebben. Soms tegen je gebruikelijk beroepshouding in, is gehele transparantie ongewenst. Je kunt informatie vrij geven waardoor de familie weet heeft van eer schending(en) en het probleem doen escaleren.Vraag advies aan Veilig Thuis
- Neem risico's serieus: Totdat men het tegendeel kan onderbouwen is het raadzaam alle zorgelijke signalen serieus te nemen en te onderzoeken ( de checklist Eergerelateerd Geweld van het LEC). Het onderschatten van de problematiek is een van de grote gevaren. Handelen vanuit de familie eer is een diep gewortelde traditie wat tot (gewelddadig) gedrag kan leiden bij de betrokkenen. Het is begrijpelijk dat het soms lastig is voor hulpverleners en betrokkenen om te geloven om de impact van familie eer te bevatten, echter is dit wel de realiteit voor de cliënt in deze casus.
- Werk niet solistisch maar samen: Wanneer je het gevoel hebt dat er inderdaad iets speelt wat met familie eer bespreek de casus dan zo spoedig mogelijk intern en met de politie. Mogelijk heb je binnen je organisatie iemand die meer deskundigheid bezit op dit terrein. Deel de verantwoordelijkheid voor de casus zo veel mogelijk met je leidinggevende/inhoudelijk begeleider.Schakel niet zomaar familie in: Net als bij punt 1 is terughoudendheid gewenst met betrekking tot het betrekken en contact zoeken met de familie. Het is verstandig om eerst de risico’s voldoende in kaart te brengen alvorens de ouders te informeren. Binnen de jeugdhulpverlening zijn er mogelijkheden om af te wijken van vaste regels en protocollen als dit de directe veiligheid van de jeugdige vergroot, bekijk dit samen met je leidinggevende. Het opstarten van een onderzoek binnen de familie of diens omgeving kan argwaan oproepen. Probeer waar mogelijk zoveel mogelijk met de cliënt de situatie te verkennen en de eerste risico’s te analyseren of informeer bij anderen betrokkenen naar de familie en gemeenschap.
- Erken de familiehiërarchie: Mensen die leven binnen culturen waarbij familie eer een rol speelt hebben vaak te maken met strikte regels en afspraken binnen hun gemeenschap. Het is voor iedereen duidelijk wat wel en niet gewenst is qua gedrag. Vaak zijn er personen binnen een familie/ gemeenschap met zeggenschap. Creëer zicht op de familie hiërarchie en vooraanstaande personen zodat je weet wie belangrijke beslissingen kan nemen. Dit zal je later in het traject kunnen helpen.
- Houd rekening met cultuur: Respecteer voor zover als mogelijk (een goede basis kan zijn de Nederlandse wetgeving) culturele aspecten. Daar waar het “invoegen” binnen een gezin/familie/gemeenschap van belang is zal het helpend zijn als je zicht krijgt op patronen en gebruiken. Het respecteren hiervan zal het contact vergemakkelijken. Hier is tijd voor nodig alvorens te gaan helpen.
- Schakel deskundigen in: Als professional kun je een belangrijke rol spelen in de begeleiding van cliënten rondom familie eer. Enige basiskennis van de materie is daarbij wel van belang. Laat je gedurende het traject ondersteunen door mensen die deskundig zijn in het begeleiden van deze casuïstiek. Een onbedoelde misstap is mogelijk snel gemaakt en de consequenties kunnen groot zijn.
- Zorg voor een duidelijke regie: Aangezien samenwerking tussen diverse organisaties en disciplines een vereiste is voor een succesvolle aanpak is duidelijke afstemming noodzakelijk. Voer duidelijke regie, overleg en stem af en spreek af wat men wel en niet kan doen.
- Bedenk dat je vaak niet alle informatie krijgt: Culturen waar familie eer een rol speelt behoren vaak tot schaamte- en zwijgculturen. Dat houdt in dat men erg terughoudend is met het verstrekken van familiaire informatie en zeker wat betreft de problemen aan derden. Er zal dus mogelijk sprake zijn van een verborgen agenda en terughoudendheid. Het investeren in het contact en winnen van vertrouwen is dan wenselijk. Maar houdt er rekening mee dat je waarschijnlijk niet alles te weten komt.
- Wees terughoudend met een uithuisplaatsing: Neem in acht dat het weglopen/uithuisplaatsing al een eer schending op zich kan zijn. Dat dient uiteraard voorkomen te worden. Uithuisplaatsingen zijn vaak alleen effectief bij acute bedreiging van de veiligheid. Daar waar ruimte is tot bemiddeling en overleg verdient dit de voorkeur.
http://www.vocastrainingen.nl/
Signalen:
Dagbesteding:school en/of werk
- (structureel) verzuim, mogelijk gestimuleerd door ouders
- Verminderde prestaties
- verzoek om verlengde vakantie
- te laat terugkeren uit land van herkomst
- opzien tegen komende vakantie
- gehaald/gebracht worden en/of surveillance door broers of neven op school/werk, niet zelfstandig mogen reizen
- sociale isolatie/ verbreking vriendschappen zonder duidelijke reden
- verandering van kleding, van modern naar traditioneel of andersom
- algehele gedragsveranderingen (zie ook gezondheid en gedrag)
- plotselinge aankondiging van verloving met een vreemde
- blokkade van toegang tot (vervolg)opleiding/werk
- Er wordt geroddeld over een meisje op school en/ of haar broers/neven hebben veel ruzie over haar
- Deelname aan school/werkuitjes zeer beperkt, na werk/school weinig uitlooptijd, geen flexibiliteit.
- Dubbelleven, groot verschil in gedrag tijdens/buiten school/werk.
Veiligheid
- betrokkene of broer/zus als vermist opgegeven en wordt actief gezocht
- eerdere meldingen van huiselijk geweld, mishandeling of burengerucht op het adres van betrokkene
- bedreigd of geconfronteerd met (seksueel) geweld
- angst voor of bedreiging met mishandeling, chantage, vrouwelijke genitale verminking, aanvallen met zuur
- betrokkene pleegt zelf strafbare feiten zoals dealen, wapenhandel, economische delicten, afpersing
- betrokkene is aangegeven wegens overtredingen (b.v. winkeldiefstal of drugsgebruik)
- angst voor of bedreiging met de dood of pogingen tot moord/doodslag
- meldingen van andere misdrijven, zoals verkrachting of ontvoering
- dreiging met terugsturen
- maatschappelijke sancties
Gezondheid
- begeleiding naar dokter of hulpverlening
- het onthouden van medische zorg
- lichamelijke klachten bv na genitale verminking, mishandeling, seksueel misbruik/geweld
- zelfbeschadiging (automutilatie)
- (poging tot) zelfdoding
- gedragsveranderingen: bv eetstoornis,depressie,slecht slapen
- druggebruik
- vroege/ongewilde zwangerschap ,verzoek tot geheime abortus
- verzoek tot maagdelijkheidsverklaring
- Schaamte en schuldgevoelens
- Loyaliteitsconflichten
Gezin
- eerdere gedwongen huwelijken/gedwongen huwelijk van broer of zus
- rigide regels voor met name meisjes/veel dwang
- dubbele moraal
- weinig of geen communicatie thuis
- roddels vanuit gemeenschap
- eerdere vermissingen /dood van gezins-/familieleden
- Plotselinge verhuizing/ verdwijning
- Intensief contact met familieleden en/ of plotselinge reizen naar familie/familieberaad
- Er wordt veel geroddeld over een familie
- eerdere meldingen van huiselijk geweld, mishandeling of burengerucht op het adres van betrokkene
- potentiële slachtoffers worden afgeschermd/beschermd
- afwerende houding t.o.v. politie en autoriteit en gezag
Basisvrijheden van de betrokkene/persoonlijke integriteit
- Isolatie/een sterke inperking van de basis/bewegingsvrijheid
- geen beschikking over eigen identiteitsdocumenten, visum/illegaal verblijf
- bewust onwetendheid houden over eigen rechtspositie
- financiële benadeling geen beschikking over verdiensten/schulden maken op naam van betrokkene
- chantage door openbaarmaking feit of activiteit
- niet toestaan van het machtig maken van de taal
- onvrije partnerkeuze/huwelijksdwang /jong huwen.
Gedrag
- normafwijkend gedrag woede, vlakke emoties, schuw, brutaal, hyperactief,, neerbuigend, wantrouwend, verdedigend)
- alleen sterke binding met thuis: isolement
- wegloop gedrag
- moeite met contactlegging, oogcontact, lichamelijk contact
signalen ontspoorde mantelzorg
Movisie geeft een overzicht van signalen ontspoorde mantelzorg, heeft een stappenplan bij ontspoorde mantelzorg opgesteld en geeft informatie voor en over mantelzorgers in het algemeen.
signalen en risicofactoren oudermishandeling
- De biologische ouders zijn gescheiden
-
· Ervaring met huiselijk geweld (partnergeweld, kindermishandeling)
· Een lage frustatietolerantie en gering aanpassingsvermogen
· Oppositionele gedragsproblemen
· Een psychiatrische aandoening
· Alcohol en drugsgebruik (met name als trigger)
· Opvoedstijlen die permissief, te beschermend of te rigide zijn
· Ontbreken van onderlinge betrokkenheid binnen het gezin en van het gevoel ‘ertoe te doen’
· Invloed van sociale omgeving (media,peers) en/of juist ontbreken van een sociaal netwerk
· Opvattingen over genderrollen en geweld
· Criminaliteit in de publieke sfeer
· Probleemgedrag op school (langdurig) verzuim en gepest worden
Uit: de grotere buitenlandse studies : Pagari , 2003 en 2009,Ulman en Straus, 2003; Kennair en Mellor, 2007; Elliott, 2011; Holt, 2011; 2013; Routt en Anderson, 2011) gepubliceerd door TNO