Stap 5: Hulp of Melden

U bent:

Aandachtsfunctionaris,  behandelaar,  casemanager, (forensisch) arts/vepleegkundige/arts assisent, geestelijk verzorgende/gedragsdeskundige, GZ psycholoog, intake coördinator,  intern vertrouwenspersoon, klinisch psycholoog, psychiater / (sociaal) psychiatrisch verpleegkundige / preventiefunctionaris / psychotherapeut /diagnosticus/ gedragstherapeut / systeemtherapeut /  teammanager / directielid / bestuurslid, verpleegkundig specialist.

Het afwegingskader bestaat uit 5 vragen die een professional zich in elk geval moet stellen:

  1) Heb ik op basis van stap 1 t/m 4 een vermoeden van kindermishandeling/huiselijk geweld? Zo niet, meldcode afsluiten. Zo ja, door naar de volgende afwegingsvragen.

 2) Heb ik een vermoeden van of is er sprake van acute of structurele onveiligheid?

Ø  Acute onveiligheid: als een persoon in direct fysiek gevaar verkeert en diens veiligheid de komende dagen niet gegarandeerd is. De aanwezigheid van fysiek of seksueel geweld (met of zonder letsel), of de afwezigheid van de meest basale verzorging voor kinderen (of zorgafhankelijke volwassenen). Het kan ook gaan om het onnodig toedienen van medicijnen of onnodige medische zorg.

Ø  ‘Disclosure’ (onthulling) wordt ook gezien als vorm van acute onveiligheid. Hiervan is sprake als kinderen (of zorgafhankelijke volwassenen) uit zichzelf een professional om hulp vragen bij kindermishandeling of huiselijk geweld, of zich hierover uiten zonder expliciet om hulp te vragen. Dit betekent meestal dat het slachtoffer een acute crisis ervaart en vreest voor de veiligheid en/of welzijn van zichzelf of gezinsleden.

Ø  Structurele onveiligheid: er is sprake van herhaling of het voortduren van een onveilige situatie of geweld. Gaat soms om patronen van herhaald, terugkerend geweld of verwaarlozing. Structurele onveiligheid heeft schadelijke gevolgen door de herhaling van de feiten, de voortdurende dreiging en (emotionele) onveiligheid.

  3) Ben ik in staat effectieve (passende) hulp te bieden of te organiseren?

Ø  Heeft de professional de mogelijkheid het slachtoffer in veiligheid te brengen?

Ø  Zijn er heldere afspraken over de veiligheid met het gezin en de betrokken professionals te maken?

Ø  Is er voldoende zicht op onveilige gebeurtenissen in het verleden?

Ø  Voelt de professional zich voldoende deskundig en bekwaam om veiligheid te bewerkstelligen, al dan niet in samenwerking met anderen?

Ø  Kan de professional de spanning die eventueel bij de situatie komt kijken hanteren?

 4) Werken de betreffende cliënt/ouders/kinderen mee aan de geboden of georganiseerde hulp?

Ø  Zijn de betrokkenen (gezinsleden) en bredere netwerk van steunfiguren bereid en in staat de voorgestelde hulp aan te gaan?

Ø  Heeft iedereen de focus op het stoppen van geweld en een (duurzaam) herstel van veiligheid?

Ø  Wordt er door iedereen gewerkt aan herstel van veiligheid en het wegnemen van de oorzaken van het geweld of de onveiligheid?

Ø  Is de hulp gericht op het versterken van de veerkracht en het herstel van de schade die is veroorzaakt?

Ø  Is er sprake van een risico gestuurd zorg- en herstelplan, met doelen en evaluatiemomenten?

Ø  Indien er meerdere professionals betrokken zijn: zijn er heldere afspraken over samenwerking en casusregie?

 5) Leidt deze hulp tot duurzame veiligheid?

Ø  Stopt het geweld of de onveiligheid binnen de verwachte termijn?

Ø  Is de problematiek ernstiger dan verwacht?

Ø  Worden de gestelde doelen niet behaald binnen de verwachte termijn?

Ø  Loopt de uitvoering van het veiligheid- en hulpverleningsplan vast?

Ø  Is er (meer) specifieke expertise nodig?

Veilig Thuis krijgt er een taak bij: de ‘radarfunctie’. Gezinnen waarbij acute en/of structurele onveiligheid speelt. Er vindt info-uitwisseling plaats tussen de 26 Veilig Thuis organisaties.

 Het doen van een melding bij Veilig Thuis van mogelijk huiselijk geweld of mogelijke kindermishandeling is een professionele norm en als zodanig noodzakelijk:

• -        In ALLE gevallen van acute onveiligheid en/of structurele onveili
•       In alle ANDERE gevallen waarin de professional meent dat hij, gelet op zijn competenties, zijn verantwoordelijkheden en zijn professionele grenzen, zelf in onvoldoende mate effectieve hulp kan bieden of kan organiseren bij (risico’s op) huiselijk geweld en/of kindermishandeling.

-        Als een professional die hulp biedt of organiseert om betrokkenen te beschermen tegen het risico op huiselijk geweld en/of kindermishandeling constateert dat de onveiligheid niet stopt of zich herhaalt.

Hulp organiseren / bieden en de effecten volgen als er kinderen betrokken zijn

• Overleg standaard met de eigen preventie afdeling of afdeling jeugd en vertel uw cliënt dat dat beleid is van de organisatie.
• Als de ouder(s) erkent dat er een probleem is en graag hulp wil ontvangen, dient beoordeeld te worden of de noodzakelijke hulp door de eigen (GGZ) instelling geboden kan worden, of dat er (daarnaast) nog andere hulpverlening nodig is.
• Voor problemen die niet op het gebied van de GGZ-Jeugd liggen verwijst u de ouder(s) en het kind naar een andere relevante instantie.
  De verantwoordelijkheid van de behandelaar/psychiater/teammanager blijft bestaan tot de instantie waarnaar verwezen is de begeleiding van het gezin heeft overgenomen. U volgt dus wat er met de verwijzing gebeurt. Dat kunt u doen door te bellen met de instantie waar u naar verwezen hebt ,en door na een week opnieuw te bellen of het gezin contact heeft gezocht met de betreffende instantie. 
• Leg de afspraken omtrent het eigen hulpverleningstraject en de afspraken over de eventuele doorverwijzing naar een andere hulpverlenende organisatie vast in het patiëntdossier (EPD).
• Het is belangrijk dat u aan samenwerkende instanties goede uitleg geeft over een psychiatrische stoornis, prognose of het te verwachten gevaar en de behandelbaarheid van de problematiek, dan wel de onmogelijkheid daarvan binnen de GGZ. Bij voorkeur geschiedt dit in aanwezigheid van de ouders en/of het kind. Of als dit niet mogelijk is, liefst met medeweten van de ouders.
• Nadat u ervoor gezorgd hebt dat de ouders en het kind zijn doorverwezen naar een hulpverlenende instantie, blijft u het kind volgen. U monitort zelf de voortgang en effectiviteit van de in gang gezette hulp of u vergewist zich ervan dat deze monitoring door een ander wordt uitgevoerd.
• Wanneer u zorgen blijft houden of wanneer er zich opnieuw signalen van kindermishandeling / huiselijk geweld voordoen, dan komt u opnieuw in actie. Kijk welke afspraken eerder zijn gemaakt en check of deze zijn nagekomen en wat de resultaten daarvan zijn geweest. Indien de zorgen / signalen blijven: bespreek dit in het interne teamoverleg en overweeg een melding bij Veilig Thuis. 

Melden en de effecten volgen

• Wanneer de (reeds bestaande) hulp niet voldoende blijkt te zijn, of wanneer er alsnog een vermoeden van kindermishandeling of huiselijk geweld blijft bestaan, dan bespreekt u dit met de ouders en/of het kind. U geeft aan dat uw zorgen blijven bestaan en u kondigt aan dat u een melding gaat doen.
• U doet een melding bij Veilig Thuis. Dit kan schriftelijk of met een meldingsformulier.
• Wanneer ouders hulp weigeren en er is een vermoeden van kindermishandeling of huiselijk geweld dan doet u een melding bij Veilig Thuis
• Leg de gegevens over uw melding bij Veilig Thuis vast in het patiëntdossier (EPD).
• Als het goed is neemt het  Veilig Thuis na enige tijd contact met u op om u te laten weten welke actie er door Veilig Thuis is genomen en welke afspraken er zijn gemaakt. Indien u geen terugkoppeling krijgt van Veilig Thuis kunt u ook zelf contact met hen opnemen. 
• Nadat u gemeld heeft, blijft u het kind volgen of zorgt ervoor dat dit gebeurt door iemand anders.
• Wanneer u zorgen blijft houden of wanneer er zich opnieuw signalen van kindermishandeling / huiselijk geweld voordoen, dan komt u opnieuw in actie. Neem z.s.m. contact op met Veilig Thuis en bespreek met hen dat u (nog altijd / opnieuw) signalen opmerkt. Dit kan tot een tweede melding leiden, waarbij Veilig Thuis opnieuw de verantwoordelijkheid heeft om de zaak te onderzoeken.

Bij verhuizing van gezin / kind naar een andere woonplaats:

• Bij verhuizing van een kind (over wie zorgen/vermoedens bestaan van kindermishandeling) wordt contact opgenomen met de nieuwe behandelaar en/of de nieuwe huisarts van het kind. Met de behandelaar/huisarts worden de zorgen besproken. Het stappenplan van het protocol wordt binnen de nieuwe woonplaats van het kind opnieuw in werking gezet.
• Veilig Thuis kan eventueel op de hoogte gebracht worden. Zij kunnen de zorgen over het kind bespreken met Veilig Thuis in de nieuwe woonplaats 

Hulp organiseren en effecten volgen of Melden en volgen

• Bied of organiseer de hulp die nodig is
• Volg de effecten van deze hulp
• Doe alsnog melding bij nieuwe of blijvende signalen van kindermishandeling of huiselijk geweld

Het gaat om de bescherming van de cliënt of partner. Je maakt de keuze: melding doen of zelf hulp regelen/bieden of bij acute en onveilige situaties melden en overleggen met Veilig Thuis over de hulp die geboden kan worden.Ga uit van jouw competenties en verantwoordelijkheden. 

Belangrijk bij melding: laat dit eerst aan de betreffende cliënt weten. Bied je zelf hulp? Volg dan de effecten en doe alsnog een melding als de situatie niet verbetert.

Als de cliënt erkent dat er een probleem is en verdere hulp wil ontvangen, zul je in overleg moeten beslissen wat de deskundige instantie is voor de begeleiding van het probleem.

De instantie die daar advies over kan geven is bijvoorbeeld Veilig Thuis, voor daderbehandeling de Waag, voor ondersteuning het AMW. Veilig Thuis kan u informeren over het Huisverbod.  In de sociale kaart kunt U naar een andere relevante instantie zoeken.

Verantwoordelijkheid voor vervolg:

• De verantwoordelijkheid van de GGZ/Verslavingszorg blijft bestaan tot de instantie waarnaar verwezen is de begeleiding van het gezin heeft overgenomen
• U volgt dus wat er met een gezin gebeurt

  ---

Melden van vermoedens van kindermishandeling en of huiselijk geweld

• Overleg met Veilig Thuis over de melding, ook bij twijfel. Bereid het gesprek met cliënt, verzorger, ouder(s) en/of kind goed voor
• Bespreek melding eerst met ouder(s) en/of kind. Leg uit wat Veilig Thuis is en doet
• Meld daarna vermoedens bij Veilig Thuis. Bij Veilig Thuis kan dit telefonisch of schriftelijk met een meldingsformulier
• Sluit aan bij feiten/gebeurtenissen en onderscheid eigen informatie en informatie van derden
• Maak afspraken met Veilig Thuis over eigen inzet na melding
• Meld in de verwijsindex risicojongeren

Terugkoppeling

Na een melding bij het Veilig Thuis horen zij terug te koppelen aan de melder wat er met de melding gebeurd is. Mocht dit terugkoppelen te lang duren, dan belt U zelf naar Veilig Thuis om actief te informeren naar de stand van zaken betreffende de melding en de eventuele hulpverlening die op gang gebracht is.

Verhuisd?

Mochten de ouders en kind in de tussentijd verhuisd zijn en de zorgen zijn er nog :

• dan meldt U dit bij Veilig Thuis
• zij kunnen aan hun collega Veilig Thuis in de nieuwe gemeente de zorgen doorgeven.